Soms komt er een idee voorbij waarvan je wenst dat je het zelf had bedacht. Ik was onder de indruk van het boek 'Die ene patiënt', gemaakt n.a.v. de rubriek uit de Volkskrant waarin medici vertellen over die ene patiënt die hen altijd is bijgebleven. Deze week hoorde ik dat er een nieuwe versie in de maak is: 'Die ene leerling'. Tja, met dertien jaar onderwijservaring kan ik inmiddels zelf een heel boek vullen met de hilarische, ontroerende, triomfantelijke en ergerlijke momenten uit mijn nog korte carrière.

Dertien in een dozijn

Per schooljaar geef ik les aan 250-300 (nieuwe) leerlingen. Van de meesten weet ik bijna niets meer, zelfs hun naam niet. Dat klinkt vreselijk, maar bedenk dat ik leerlingen twee keer 45 minuten per week zie. Bovendien lijken veel leerlingen op elkaar, dertien in een dozijn, want wat je vooral niet wilt als tiener is anders zijn dan de rest. Die ene die dat wel wil, herinner ik me goed. Vaak komen namen van leerlingen bovendrijven op pijnlijke momenten, zoals op zaterdagochtend wanneer je in je versleten joggingbroek, slobbertrui en je haar alle kanten op opendoet voor de Picnic bezorger. Hé, mevrouw Brandsen, da's lang geleden! Shit.

Rita

Maar dan is er die ene leerling die je nooit zult vergeten. Ik was brugklasmentor en zij mijn mentor leerling. Rita, een knap, blond ding. Rustig, maar met pretoogjes die verklapten dat het een boefje was. Ze was de middelste van drie kinderen, ouders gescheiden. Tot zo ver geen bijzondere dingen. Ik had direct een zwak voor haar.

Haar resultaten waren niet zo best en in januari vroeg ik vader samen met Rita voor een gesprekje op school te komen. Vader snapte dat wel want het ging helemaal niet goed vond hij. Hij wist niet waar het aan lag. Zijn jongste zat op het gymnasium, daar had hij geen omkijken naar en de oudste was een supertalent bij hockey. Ze speelde op landelijk niveau. Het hele gezin trok ieder weekend het hele land door voor alle wedstrijden. Na tien minuten alles te hebben gehoord over zijn andere dochters, vroeg ik tussen neus en lippen door wat Rita haar talent was. Het leek wel alsof hij mijn vraag niet begreep. Spontaan heb ik alles opgenoemd wat in mij opkwam waarin Rita uitblonk in de klas. Haar humor, haar sociale vaardigheden, haar sportiviteit. Ik besloot dat als niemand trots was op dit kind, ik het wel was en ik zou haar overladen met aandacht en complimenten.

Trauma

We hebben wat afspraken gemaakt, ik heb haar een aantal weken de hemel in geprezen en warempel, de cijfers stegen. Rita zat weer op de goede weg.

Amper zes weken later is Rita niet aanwezig op school en krijg ik 's avonds een telefoontje van moeder. Haar ex-man is zeer plotseling overleden aan een hartstilstand. Vader heeft de kinderen voor hun huiswerk naar boven gestuurd en ze hebben hem op de bank aangetroffen toen ze voor het eten beneden kwamen.

Moeder kwam op school persoonlijk een rouwkaart bezorgen toen ik vroeg of ik de dienst mocht bijwonen. We hebben lang gesproken, over de kinderen, over Rita die het allemaal niet leek te deren. Ze had geen hulp nodig en wilde nergens over praten. Op mijn vraag hoe het nu was om alleen bij moeder te wonen, antwoordde ze: 'Leuk hoor, de spullen van papa staan nu bij mama en we hebben nu ieder een eigen tv.' Tja, moet ik dan beginnen over de slechte resultaten? Natuurlijk gingen die cijfers hollend achteruit, heb ik zorg ingeschakeld, rouwverwerking aangeboden, maar Rita wilde nergens van weten. Het ging prima.

Op afstand

Aan het eind van het jaar moest ze afstromen naar 2 mavo, maar heb ik haar in 2 havo kunnen krijgen met het trauma van het overlijden in het achterhoofd. Wellicht was wat meer tijd en vertrouwde klasgenoten om haar heen het beste voor haar op dat moment. Met pijn in mijn hart heb ik haar overgedragen aan de nieuwe mentor.

Ik hield haar van een afstand in de gaten, sprak haar af en toe kort, maar van mijn collega's hoorde ik al dat het niet goed ging. Niemand kreeg vat op haar, ze sloot zich af, wel met een glimlach op haar gezicht. Ze is 3 en 4 mavo gaan doen, maar iedere nieuwe mentor gaf aan dat extra zorg echt nodig was. Rita bleef weigeren. De zorgcoördinator heeft in haar eindexamenjaar een laatste keer geprobeerd tot haar door te dringen, zonder resultaat. Op zijn vraag of er ooit iemand was geweest die zij had vertrouwd, knikte ze en noemde ze mijn naam. Ik ben er niet trots op. Het stemt me slechts verdrietig dat ik niet meer heb kunnen doen voor haar en het helpt me herinneren waarom ik het onderwijs in ben gegaan. De meeste leerlingen zijn mij vergeten en omgekeerd ik hen ook, maar je gaat het onderwijs in om het verschil te maken voor die ene leerling.

Namen en persoonskenmerken zijn om privacy redenen gewijzigd.

Foto: www.schoolbank.nl